Kategori: Video Organizatat: Voc Up Etiketat:
Në podkastin e parë, www.kosovotrustbuilding.com, diskutuam për gjuhen dhe të drejtat gjuhësore dhe në Kosovë. Bashkëbiseduesi ynë në këtë temë të pashtershme ishte Veljko Samardzic nga Qendra për Iniciativa Sociale – i cili është njeriu pas idesë së platformës së mësimit të gjuhës VocUp.
Në raundin e fundit të thirrjeve për aplikime për kurset e gjuhës shqipe dhe serbe në kuadër të kësaj platforme, janë pranuar mbi 700 aplikime.
“Nëse marrim këtë numër prej 750 aplikimesh, në një periudhë kur kemi tensione në Kosovë dhe për pesë ditë ju vijnë 750 persona të interesuar për të mësuar gjuhën e fqinjëve të tyre, të cilët e kuptojnë se kanë nevojë për gjuhën, që gjejnë arsyen racional , gjejnë kënaqësi, pak dashuri në këtë, atëherë kuptojmë se jetojmë në dy realitete paralele, njëri është - nevoja, dhe tjetri është - tregim publik”, tha Samardzic.
“Shifra prej 60,000 njerëzve që e kanë përdorur faqen tonë më shumë se 400,000 herë tregon se njerëzit kanë nevojë të komunikojnë dhe ne duam vetëm t’u japim atyre atë që politikanët dhe institucionet nuk kanë dhënë”, shtoi ai, duke deklaruar se duan t’u japin mundësi komuniteteve në Kosovë për të mësuar gjuhët e fqinjëve të tyre duke lënë anash politikën:
"Ne kurrë nuk jemi përpjekur të bindim dikë që duhet të mësojë një gjuhë; ua lëmë përdoruesve."
Për Samardzic, asgjë nuk është interesante për vëzhgimin e marrëdhënieve politike ndërmjet komuniteteve, siç është gjuha.
“Nëse nuk respektoni gjuhën e dikujt, atëherë ju si institucion, si komunitet dërgoni mesazhin se këta njerëz nuk janë të mirëpritur, prandaj gjithmonë i kushtoj rëndësi të veçantë përgjegjësisë së çdo zyrtari që pavarësisht disa probleme reale, zbaton ligjin. Ligji për të drejtat gjuhësore nuk duhet të konsiderohet më pak i rëndësishëm”, tha ai.
Duke folur për qëndrimin e institucioneve ndaj të drejtave gjuhësore dhe përdorimit të gjuhës serbe – si një nga gjuhët zyrtare në Kosovë, ai thotë se pozita e institucioneve ka ndryshuar në përputhje me ndryshimet në qeverinë në Prishtinë.
Sigurisht që ka një faktor njerëzor, ndonjëherë edhe arsye objektive, por le të jemi të sinqertë, kur shkon në një institucion, ku dikush të flet në mënyrë të këndshme kur kërkon falje dhe thotë, të lutem prit; do ta zgjidhim disi faktin që nuk kemi përkthyes, që nuk po punojmë sa duhet, që nuk trajnojmë përkthyes. Në atë mënyrë, ndihesh ndryshe nëse kërkon një lloj të caktuar faljeje dhe pothuajse do ta kapërcesh atë mosrespektim të ligjit sesa nëse dikush thotë me paturpësi, "jo, mëso gjuhën dhe eja përsëri". Institucionet janë të detyruara ta zbatojnë këtë ligj aq sa janë të detyruara të zbatojnë ndonjë ligj tjetër dhe unë nuk e pranoj që ky është një ligj i rendit të dytë, shtoi ai.
Nga ana tjetër, ai shpjegon se nuk ka pothuajse asnjë institucion që mund të thuhet se respekton plotësisht ligjin e gjuhëve:
“Disa i kuptoj, disa nuk i kuptoj, dhe le ta bëjmë të qartë një gjë, respektimi i ligjit është respekt i serbishtes në Prishtinë dhe respektimi i shqipes në Mitrovicë”.
Në bisedën tonë diskutuam edhe për hulumtimin e kryer nga Qendra për Iniciativa Sociale në vitin 2018. Çështjet kishin të bënin me ndikimin e gjuhës në marrëdhëniet ndërmjet komuniteteve, perceptimin e tyre për sigurinë, synimin e tyre për të mësuar ose jo gjuhën e fqinjëve.
Çfarë ishte surpriza më e madhe, kur i pyetëm të anketuarit nga komuniteti serb, nëse njohja e tyre e shqipes do të ndikonte në ndërveprimin më të madh me shqiptarët, dmth kur pyetëm - a do të shkonin më shpesh në zonat me shumicë shqiptare - përgjigja që na befasoi ishte JO. Kjo do të thotë se gjuha është një pengesë dhe se gjuha nuk është e vetmja pengesë. Duhet të punojmë shumë, ne kemi zgjedhur gjuhën si një problem të qartë, lehtësisht të përcaktuar, është e rëndësishme të flasim për të, por ka shumë nuance pas saj për të normalizuar jetën tonë.”- tha bashkëbiseduesi ynë.
"Vitin e kaluar ne pyetëm pjesëmarrësit tanë të kursit, njerëz që janë të bindur se kanë nevojë për gjuhën, njerëz që po mësojnë gjuhën, se cili është problemi më i madh në integrim. Çfarë na habiti (ndryshimet fetare në nivelin e gabimit statistikor, dallimet politike jo më shumë se 5-6%), dy arsyet kryesore janë qëndrimi i ndryshëm ndaj së kaluarës dhe moskuptimi i gjuhës. E shihni që qëndrimi ynë ndaj të shkuarës është i ndryshëm, por unë shoh lidhjen midis këtyre dy kryesoreve. shkaqet; pa komunikim, ne nuk mund të flasim as për të kaluarën tonë të trishtuar." – shtoi Samardzic.
