Kategori: Blogu Etiketat: #ENVIRONMENT
Qeset plastike, natyrisht, nuk janë të mira. Ata duhet të ndalohen si në Tanzani, ku nuk lejohet as t'i sjellësh kur udhëton. Megjithatë, problemi nuk është vetëm tek ata. Problemi qëndron në vlerat, parimet dhe botëkuptimin tonë. Dikush mund të thotë se është gjithashtu sistematik.
Kultura e menjëhershme, qëllimet afatshkurtra, zgjidhjet sipërfaqësore, veprimet jokonsistente dhe një qëndrim i shtrembëruar ndaj natyrës dhe shumë qenieve të gjalla së bashku çojnë në probleme komplekse eko-sociale, ndaj të cilave shoqërisë civile i mungon ende një përgjigje adekuate.
Në Kosovë, çështjet mjedisore janë disi sporadike dhe kryesisht të pranishme falë donatorëve. Bashkimi Evropian shtyn axhendën e tij, SHBA mbështet zhvillimin e burimeve të rinovueshme të energjisë, Zvicra mbështet zhvillimin e integruar të menaxhimit të ujit, dhe secili ka axhendën e tij, etj.
Organizatat e shoqërisë civile u përgjigjen thirrjeve të donatorëve me idetë e tyre dhe prioritetet dhe temat ndryshojnë në cikle. Dhe kështu tani kemi një rritje të projekteve mbi ekonominë rrethore, tranzicionin energjetik dhe sigurisht, projekte për ndryshimin e klimës.
Duket se ende nuk ka asnjë rrjet apo lëvizje mjedisore në Kosovë. Herë pas here, organizatat bashkohen përmes projekteve ose duke nënshkruar deklarata të përbashkëta, por mungon një bashkëpunim i sinqertë dhe vetëmohues për ruajtjen e natyrës, përmirësimin e mjedisit dhe një të ardhme më të shëndetshme. As lufta kundër hidrocentraleve të vogla nuk ka vazhduar dhe nuk ka bashkuar organizata dhe nisma lokale. Historia e hidrocentraleve të vogla është dobësuar, aktivistët vendas kanë humbur besimin dhe shpresën për ardhjen e drejtësisë, institucionet kanë vërtetuar paaftësinë e tyre dhe organizatat paaftësinë e tyre për të bashkëpunuar realisht.
Ndërkohë lumenjtë dhe përrenjtë janë kthyer në kanale për ujërat e zeza. Përrenjtë më të bukur në malin e Sharrit janë tubuar me tubacion. Parqet kombëtare kanë vite të tëra me staf të pamjaftueshëm dhe menaxhimi i një parku kombëtar kërkon një ekip të madh, ekspertizë, transparencë, mbështetje financiare dhe përkushtim. Ndërtesat masive po ndërtohen ku nuk jeton askush. Sasi të mëdha burimesh dhe energjie investohen në apartamente që mund të përdoren vetëm një muaj në vit. Mijëra shtëpi në Brezovicë/Brezovicë dhe Novo Brdo/Novobërdë nuk mund të thuhet.
Çdo 5 qershor, që është Dita Botërore e Mjedisit, mbillen pemë. Shumica nuk mbijetojnë, por duket e parëndësishme. Aksionet për pastrimin e lumenjve, parkut, liqenit dhe vendbanimeve janë organizuar me vite dhe çdo pranverë, para se të lulëzojë vegjetacioni, Kosova nuk duket mirë. Problemi i termocentraleve dhe ndotja e ajrit, sidomos në zonat urbane, flitet prej dekadash, por çdo dimër është më e vështirë të marrësh frymë.
Diçka nuk shkon atje.
Viti i kaluar ishte më i ngrohti që nga fillimi i ndryshimeve klimatike antropogjene. Ky vit ka të ngjarë të jetë edhe më i ngrohtë, por nuk ka rëndësi. Pajisjet e klimës punojnë me avull të plotë, dyert mbahen të hapura për pak ajër (të ndotur) dhe rrymë. Shpesh, ndodh që vetë institucionet që promovojnë axhenda të gjelbra dhe reduktojnë emetimet e gazeve serrë janë shembuj të praktikës së keqe. Ndonjëherë duket se problemet mjedisore janë në fakt një burim i pashtershëm për strategji, plane dhe projekte, veprime dhe fushata...
Por, megjithatë, kjo nuk mund të vazhdojë përgjithmonë.
Ndonjëherë në këtë botë të çastit, është e nevojshme dhe e dobishme të ndalesh dhe të rimendosh. Të rishikohet individualisht, pastaj në familje, lagje, organizatë, kompani apo institucion. Ata thonë se është më e lehtë të shpjegosh dhe të rrënjosësh vlerat ekologjike te fëmijët dhe se nuk ka kuptim të punosh për këto çështje me të moshuarit, sikur të rriturit të mos mendojnë vetë. Të rriturit e nënvlerësojnë veten dhe ndoshta është thjesht një justifikim për të mos ndryshuar shumë dhe për të hequr dorë nga komoditeti i përditshëm i konsumit.
Nevojiten ndryshime rrënjësore në të gjitha nivelet. Sistemi nuk mund të ndryshohet pa ndryshuar njerëzit dhe ndërgjegjësimin e tyre. Projektet dhe strategjitë janë të kota nëse vazhdojmë të konsumojmë dhe shpërdorojmë gjithçka, madje edhe vetë jetën.
Zgjidhjet për problemet mjedisore ekzistojnë. Nuk ka nevojë të rishpikësh timonin. Hipotetikisht, shumica e çështjeve mjedisore në Kosovë mund të zgjidhen, një sistem vlerash me qasje ekocentrike (nga fjala greke oikos - shtëpi, shtëpi) mund të ndërtohet, madje mund të zgjerohen zonat e mbrojtura. Kërkon guxim, maturi dhe unitet.
Vendimet strategjike dhe politike duhet të merren në favor të natyrës, mjedisit dhe brezave të ardhshëm. Organizatat mjedisore duhet të bashkohen, të çlirohen nga qëndrimet antropocentrike, qasjet konkurruese dhe ndarjet e bazuara në kombësi ose etni. Ne duhet dhe duhet të jemi shembull i asaj që mbrojmë dhe mbështesim. Ndoshta është bërë një frazë e lodhur që mjedisi dhe ekstremet klimatike nuk njohin kufij, kombësi apo fe... Vendet e pasura mund të përshtaten më lehtë me kushtet ekstreme në situata të caktuara, por ndoshta ne më të varfërit do t'ia dalim më mirë sepse ka ende njerëz që rritin ushqimin e tyre (për veten dhe të tjerët), mbrojnë pyjet, kursejnë energji dhe ujë, ushqejnë marrëdhëniet fqinjësore dhe mos vlerësojnë gjithçka për sa i përket parave.
Marrëdhënia jonë e përditshme me mjedisin ndikon në kushtet në të cilat do të jetojmë. E gjithë kjo shton një ekuilibër kolektiv. Sigurisht që ka rëndësi se sa ujë përdorim, çfarë detergjenti përdorim, nëse hedhim mbetje organike me gjithçka tjetër, nëse ngrohim shumë ose shpenzojmë më shumë energji elektrike sesa duhet. Gjithashtu ka rëndësi se çfarë ushqimi blejmë, nga vjen, sa larg ka udhëtuar, si është trajtuar, në sa plastikë është paketuar dhe kush e ka prodhuar. Rëndësi ka se sa mish dhe produkte qumështi përdorim në dietën tonë dhe nga vijnë ato. Industria e qumështit dhe e mishit janë ndër kontribuesit më të mëdhenj në emetimet e gazeve serrë (rreth 15%) dhe çdo ndryshim i dietës ndikon ndjeshëm në gjurmën ekologjike individuale.
Në fund të fundit, në vend të planeve afatshkurtra dhe zgjidhjeve sipërfaqësore, ne mund të shikojmë tek fisi Iroquois dhe parimi i tyre i shtatë brezave. Secili nga vendimet e tyre është marrë për të lënë kushte më të mira për të paktën shtatë brezat e ardhshëm. Mund të mos na duhet të shkojmë shtatë, por nëse do të mendonim për të paktën tre gjeneratat e ardhshme, pjesa më e madhe e ditëve të sotme do të dukej, do të nuhaste, do të rrezatonte dhe do të rridhte ndryshe.
E megjithatë, mos merrni një qese plastike në dyqan (edhe pse ishte paralajmëruar se do të paguhen, në shumicën e dyqaneve gjithçka është ende e paketuar në to falas). Veprimet dhe reagimet e vogla të përditshme janë pasqyrim i parimeve dhe besimeve tona, kështu që pranimi ose mospranimi i një qese plastike ka rëndësinë e vet, përveç faktit që çanta do të presë disa breza të ardhshëm. Qesja plastike është simbol i së ardhmes në të cilën besoni dhe shpresoni për veten dhe brezat e ardhshëm. Sa më shumë prej nesh të kuptojmë problemin që përfaqëson qesja plastike dhe të fillojmë të mbajmë çantat, aq më lehtë do të jetë të lidhemi dhe të njohim njëri-tjetrin në një nivel vlerash dhe të bashkohemi në luftën për një të ardhme më të shëndetshme dhe më normale për ata që vijnë më pas. ne. Na presin vite shumë të vështira, të ngrohta, të thata, plot ekstreme dhe të paparashikueshme.
Na ndihmoftë Toka dhe Qielli...
